VENÖZ DOPPLER ULTRASON
Varis tedavisinin olmazsa olmazı..
Tedavi öncesinde varise neden olan problemin saptanması için venöz Doppler ultrasonun yapılmasıdır. Varislerin en önemli nedeni olan kapakçıklardaki kaçakların ve çok nadir nedeni olan derin toplardamarlardaki tıkanıklıkların ortaya konulması gerekmektedir. Derin toplardamar tıkanıklığına bağlı yüzeyel damarlarında varis gelişen hastanın Doppler yapılmadan varisleri alındığı taktirde bacakta çok hayati problemler açığa çıkar.
Venöz doppler'i varis muayenesi yapan kalp damar cerrahlarının öncelikle kendilerinin yapması, eğer varis tedavisine yönelik bir işlem planlanıyorsa mutlaka venöz değerlendirmeyi bilen bir radyolog tarafından da Doppler’in yapılması faydalı olacaktır.
Venöz Doppler ultrason toplardamarların çaplarını, içerisinde yer alan kapakçıkların fonksiyonlarını, damarda tıkanıklık olup olmadığını değerlendirmede çok önemli bilgiler vermektedir.
Varisli hastalarda sıklıkla varisin nedeni olan kapakçıklardaki kaçağın yeri ve süresinin saptanması büyük önem arzetmektedir. Genellikle varislere neden olan kaçaklar sıklıkla derin toplardamar ile yüzeyel toplardamar birleşme yerlerinde görülmektedir. Kaçak akım normalin aksine derin toplardamardan yüzeyel toplardamara doğru olmaktadır. Yüzeyel damarda gelişen yüksek basınca bağlı yüzeyel damarda ve dallarında varis gelişmektedir.
Doppler ultrasonun ayakta yapılması sonuçların doğruluğu açısından büyük öneme sahiptir. Kanın yerçeki etkisi ile aşağıya geri kaçışı daha kolay görüntülenir. Kaçışı ortaya çıkarmak için çeşitli manevralar ile desteklemek önemlidir.
Doppler ultrason ile,
- Derin toplardamarlarda kaçak veya tıkanıklık
- Yüzeyel toplardamarlarda kaçak
- Yüzeyel ve derin toplardamarı birleştiren komnikan venlerde damarlarda kaçak araştırılır.
Kapakçıklardaki kaçak değerlendirmesinde en önemli faktör kaçağın miktarı ve süresidir. Hastanın ıkınma hareketi ile toplardamar kapakçıkları kapanır ve bu esnada kısa süreli 0,5 sn kaçak olabilir. Ikınma süresi boyunca kapaktan kaç sn geriye doğru kaçak (reflü) olduğu değerlendirilir.
Normalde yüzeyel toplardamarlardaki 0,5 saniye kaçak, derin toplardamarlardaki 1sn kaçak normal kabul edilmektedir. Yüzeyel damarlarda 0,5-1sn arasındaki kaçaklar hafif, 1-2sn arası orta ve 2-3sn arasındaki kaçaklar ise ciddi olarak kabul edilmektedir.
Video. Dopplerde ultrasonda toplardamar kaçağının gösterilmesi
Doppler ultrasonda akım grafiğinde normal akımı cizgi üstündeki trase temsil etmekte. Hastanın ıkınma hareketi ile birlikte kapakçıklar kapanmakta ve geri kaçırmaya başlamaktadır ve cizgi altındaki traseyi oluşturmaktadır.
Ayrıca kaçak akım Doppler ultrasonda görüntülenebilmektedir. Burda normal akım mavi renkli iken geriye olan kaçak akım renk değiştirerek kırmızıya dönüşür.
Doppler ultrason yapılmaksızın yapılan varis tedavileri çok ciddi tıbbi hata olarak kabul edilmektedir.
Bu hastalarda venöz yetmezliğe yönelik müdehale karar verirken;
1. Hastanın şikayetine: ağrı, kramp, ayak tabanlarında yanma
2. Venöz yetmezliğe bağlı muayene bulguların varlığına: ödem, varis, renk değişikliği, ülser
Resim. Sol tarafta ayak bileği ve bacakta ödem, varis, renk değişikliği, dopplerde ciddi kaçak saptanıyor
Resim. Perforan vende çap artışı ve dopplerde kaçak
3. Toplardamarda çap artışı
4. Kaçağın süresinin 2sn den uzun olması gibi kriterler göz önünde bulundurulur.
Özellikle derin ve yüzeyel toplardamarların birleştiği kasık bölgesindeki kaçaklara bağlı kılcal veya büyük varisler gelişir.
