BACAKLARDA KRAMP NEDENİ: VARİSLER VE VENÖZ YETMEZLİK
Bacak krampları geceleri gelişen istem dışı, ağrılı, uzun süreli, yaygın, bütün iskelet kaslarında gelişebilen spazmlarıdır.
Kramplar çok çeşitli nedenlere bağlı olarak erişkin nüfusun yaklaşık %40-60’ında, çocukların %7’sinde görülmektedir. Her bir atak ortalama 8-10 dak sürmektedir. Etyolojide çok çeşitli faktörlerin olması nedeniyle tanı güçleşmektedir.
Gece bacaklarda gelişen kramplar venöz yetmezliğin de en önemli semptomlarından birisini teşkil etmektedir. Çalışmalarda gece bacaklarda kramp gelişimi venöz yetmezliğin bacak ağrısından sonraki ikinci en sık semptomu olup, varisli hastaların yaklaşık %75’inde görülmektedir. Bu hastalarda haftada ortalama üç atak gelişmektedir. Hastaların %6’sında ise her gece kramp gelişmektedir. Venöz yetmezlikli hastalarda ağrı ve kramp semptomlarına sıklıkla bacaklarda ödem de eşlik etmektedir.
Sağlıklı toplardamarlar dokulardan oksijenini kaybetmiş ve içerisinde karbon dioksit ile artık metabolik ürünleri yüksek olan kirli kanı kalbe taşırlar. Takiben yeniden oksijenlenmesi ve artık metabolik ürünlerin uzaklaştırılması temin edilir.
Kronik venöz yetmezlikte problemler temel olarak; damarın tıkanması veya içerisindeki tek yönlü çalışan kapakçıkların kanı geri kaçırmasına bağlı gelişir. Bu hastalarda kan dolaşımı bozulur, durgunlaşır ve bacakta kan göllenir. Buna bağlı , varis, ödem, ayak bileğinde renkte koyulaşma ve sertleşme olur. Bacak kaslarında toksik metabolik ürünlerin birikmesine bağlı olarak da kramp gelişir.
Venöz yetmezliği azaltmaya yönelik; bacakların yükseltilerek dinlendirilmesi, düzenli yürüyüşler ve kompresyon çoraplarının kullanılması gibi her türlü girişimlerin krampların görülme sıklığını azalttığı görülmüştür. Benim kendi deneyimlerime göre, yaklaşık 1500’ün üzerinde venöz yetmezliği bulunan hastaya lazer tedavisi uyguladım Bu hastaların Önemli kısmında ağrı ve ödemin yanısıra kramp’ında kaybolduğunu gözlemledik. Venöz yetmezlik tedavisine ragmen kramp’ın devam ettiği hastalarda diğer nedenler araştırıldı.
Gece kramplarının venöz yetmezlik dışında pek çok sebebi bulunmaktadır. Bundan dolayı diğer nedenler de göz önünde bulundurulmalıdır. Kramplar egzersiz ile ortaya çıkıyorsa daha ciddi bir durum olduğu düşünülür. Egsersiz veya yol yürümekle ortaya çıkan krampların en önemli nedenini atardamar hastalıkları oluşturmaktadır. Atardamarlardaki darlığa bağlı kaslara egzersiz esnasında yeterli oksijenin ulaştırılmaması kramp gelişimine yol açmaktadır.
Diğer kramp nedenlerini; kas yaralanması, nöropati, parkinsonizim, troid hastlıkları, gebelik, kalsiyum, magnezyum, potasyum gibi elektrolitlerin eksikliği, fosfat yüksekliği, anemi, sıvı kaybı, siroz, lumbal kanal darlığı, alkol tüketimi oluşturur. Hastalıkların yanısıra, östrojen, naproxen, intravenöz demir tedavisi, diüretik (idrar söktürücü) kullanımı da kramp’a neden olabilmektedir.
Kramp nedeniyle müracat eden hastalarda;
- Kramp gecemi, egzersizle mi ortaya çıkıyor?
- Bacakta venöz yetmezlik bulgusu ve varis var mı?
- Atardamar tıkanıklığını düşündürecek bugular var mı?
- Doppler ultrason ile atardamar veya venöz sistem değerlendirilmelidir.
- Damar sistemi normal saptanan hastalarda diğer nedenler araştırılmalıdır.
Sonuç olarak, gece krampları yaşayan kişilerde birlikte bacaklarda varis, ödem, ağrı var ise mutlaka venöz yetmezlik açısından, yol yürümekle ağrısı olan hastaların ise atardamar hastalığı açısından değerlendirilmelidirler.
